Koci hodowcy uważają, że szylkretowe umaszczenie kota jest jednym z najciekawszych i najpiękniejszych. Na świecie nie znajdą się dwa identyczne koty szylkretowe o takim samym układzie plamek na futrze. Umaszczenie to jest jak ludzkie linie papilarne. Dodatkowo przedstawiciele tej maści to prawie same kotki? Dlaczego tak się dzieje?
Słowo szylkret pochodzi od niemieckiego „Schildkröte” oznaczającego żółwia. Szylkretu używa się, jako nazwy masy rogowej pozyskiwanej ze skorupy żółwi szylkretowych. Masa ta używana była do wyrobu oprawek okularów w charakterystycznym ubarwieniu: brązowo-czarno-kremowym zatopionym w innym kolorze.
Umaszczenie szylkretowe to połączenie rudych i czarnych łatek. Kolorowe ubarwienie zapisane jest w genach. Istnieje gen, który odpowiada za rudy kolor kociaków. Wybrał on sobie szczególne miejsce, ponieważ jego locum jest na chromosomie płciowym X. Wynika z tego, że kolor rudy jest sprzężony z płcią. Jego dwa allele to: „Orange”- rudy oraz „non-Orange”- czyli nie rudy. Allel „non Orange”- o pozwala na produkcję barwnika czarnego i rudego, jest to gen recesywny. Gen dominujący „Orange”- O pozwala na produkcję barwnika rudego.
Płeć u kotów powstaje tak samo jak u innych ssaków. Samce mają chromosomy płciowe XY a samice XX. Samice mają możliwość przekazania potomstwu tylko chromosomu X, natomiast samce X i Y. Gdy samce przekazują chromosom X, rodzi się samiczka, a gdy Y to rodzi się samczyk. Jeżeli gen rudego umaszczenia futra sprzężony jest z chromosomem X (żeńskim) to kotka(XX) może być: homozygotą recesywną – XoXo, wówczas jest umaszczenia czarnego, homozygotą dominującą XOXO- kolor rudy, najpiękniejsze kotki jednak powstają gdy kotka jest heterozygotą o zestawie genów: XoXO.
Gdy spotkają się „Orange” i „non-Oragne”, powstaje fenotypowe umaszczenie szylkretowe. Fenotyp to odbicie wizualne genów. W tym przypadku, zestaw genów „współpracuje” ze sobą, dzieląc swoje wpływy na kocim futerku między sobą, dając ekstrawaganckie ubarwienie. Dlaczego w tym przypadku nie dominuje allel O? Ponieważ u ssaków płci żeńskiej w dorosłym życiu następuje „wyłączenie” czyli inaktywacja jednego z chromosomów X. W komórkach dorosłej samicy występuje w formie tzw. Ciałka Barra, czyli jest nieaktywny. Losowość wyłączenia genu powoduje, że niektóre komórki produkują feomelaninę (rudy barwnik) a inne eumelaninę (czarny barwnik). Dzieje się to jednocześnie w jednym organizmie, co powoduje piękne czarno-rude umaszczenie.
Dodatkowo do genów XoXO może dojść gen „łaciatości”-S. Gen S nie jest sprzężony z płcią, ale także odpowiada za umaszczenie futra. Jeżeli nasza szylkretka ma w genotypie ss (geny recesywne), wtedy rude i czarne kolory będą się ze sobą mocno mieszać. Taka barwa nazywana jest szylkretową „tortie”. W tym przypadku idealną szylkretką była by kotka mająca w 1cm2 futerka taką samą ilość rudych i czarnych włosów.
Gdy natomiast szylkretka ma w genotypie SS lub Ss (geny dominujące ) wówczas w jej fenotypie pojawia się jeszcze jeden kolor: biały lub kremowy. Dodatkowo gen „łaciatości” warunkuje wyraźne oddzielenie łatek kolorów. Wówczas kotka jest łaciata: rudo-czarno-biała. Takie umaszczenie nazywane jest szylkretowym „calico”. W Polsce także można spotkać się z nazwą „tricolor”.
Genetyczne rozważania mamy już za sobą. Nasuwa się teraz pytanie czy kocury też mogą mieć szylkretowe ubarwienie? Skoro do tego koloru potrzebne są dwa chromosomy X, zdrowy kocur nie może mieć ubarwienia szylkretowego. Jednak zdarzają się bardzo rzadkie wyjątki. Odpowiada za to mutacja genowa, która u ludzi nazywana jest zespołem Klinefeltera.
Polega na podwojeniu liczby chromosomów żeńskich X. Wtedy kocur posiada zestaw XXY.W tym przypadku może dostać geny na chromosomach żeńskich XoXO, które odpowiadają za szylkretowe ubarwienie. Takie kocury są jednak bezpłodne, dlatego nie mogą przekazać ubarwienia potomstwu.
U kocurków zdarza się za to znacznie częściej rude umaszczenie futra. Dzieje się tak, ponieważ dominujący gen rudości znajduje się na chromosomie X, który przekazuje kotkowi, kocia mama. Rudy tata przekaże gen rudego futerka tylko potomstwu żeńskiemu. Jeżeli będzie miał je z kotką, która przekaże chromosom Xo (może to być kotka szylkretowa), wtedy urodzą się rude samiczki. Zdarza się to bardzo rzadko, dlatego istnieje przekonanie, że jak widzimy rudego kociaka to jest to samczyk, a gdy patrzymy na łaciatego kotka to jest to samiczka.
Szylkretowe kotki są bardzo cenione przez hodowców, zdarza się, że w jednym miocie szylkretki każdy kociak jest innego koloru. W Japonii szylkretki uważane są za koty przynoszące szczęście, jeżeli dodatkowo posiadają na pyszczku rudą plamkę zwaną „płomieniem”, wróży to dostatek i szczęście domowników. Nie dziwimy się, że szylkretki są tak poważane, przecież to wyjątkowe kocie damy!
