Trudno jest wyobrazić sobie kota bez wąsów. Niejednokrotnie też słychać głosy mówiące o tym, że kot bez charakterystycznych długich włosków przy nosie nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego tak jest? Czym właściwie są kocie wąsy i dlaczego wydają się być o wiele ważniejsze od tych ludzkich?

 Włosy czuciowe lub wibrysy – tak fachowo nazywane są długi kocie włosy znajdujące się po obu stronach ich nosa. Przeważnie nasze futrzaki posiadają ich od 18 do 24. Są o wiele dłuższe od zwykłego kociego włosa i trzykrotnie grubsze. Poza kotami posiadają je także inne ssaki.

Wibrysy są osadzone o wiele głębiej, niż inne włosy. Dzięki licznym zakończeniom nerwowym poduszeczki zatokowej bardzo precyzyjnie przekazują sygnałów dotykowych do organizmu. Koty posiadają je nie tylko przy nosach. Występują one również nad brwiami, w kącikach ust, na brodzie oraz pod przednimi łapkami. Jednak te położone w innych częściach ciała nie spełniają aż tak ważnej roli, co te na policzkach. To jednak nie różnice w budowie wąsików są najważniejsze, ale funkcje jakie one pełnią.

Funkcje kocich wąsów

Nawigacja

Dzięki wibrysom nasze koty poruszają się z charakterystyczną gracją tak samo w dzień, jak i w nocy. Dobrze wiecie o tym, że koty “widzą” w ciemnościach, ale czy domyślaliście się w jakiej mierze pomagają im w tym nie oczy, ale właśnie wąsy? Wibrysy są tak czułe, że potrafią rozpoznać nawet najmniejszą zmianę w otoczeniu poprzez odczuwanie różnić w cyrkulacji powietrza. Próbowaliście kiedyś zaskoczyć kota wypoczywającego na kanapie z przymkniętymi oczyma? Nie jest to takie proste, gdyż ich wąsy wysyłają im sygnały o każdym zbliżającym się elemencie. Także w ciemności koty dzięki wibrysom nigdy nie wpadną w poprzestawiane meble, czy przedmioty. Ich włoski wyczują wcześniej, gdzie znajdują się potencjalne przeszkody.

Koty żyjące na wolności wykorzystują te możliwości głównie w trakcie polowania, zwłaszcza nocą. Wibrysy pomagają im namierzyć zbliżającą się ofiarę. Naukowcy sprawdzili, że nawet koty, które utraciły wzrok wciąż są w stanie upolować mysz właśnie dzięki swoim wąsikom. Mimo naszego przekonania o dobrym wzroku kotów warto wiedzieć, że są one tylko dalekowidzami. Przedmioty znajdujące się blisko przy pyszczku wyczuwają właśnie dzięki swoim wibrysom.

Mierzenie szerokości otworów

Włoski czuciowe mają taką samą szerokość, co całe ciało kota. Mogłeś z zaskoczeniem dostrzec tę kocią pewność siebie, gdy wskakują w ciasne zakamarki lub przeskakują przez niewielkie otwory. W rzeczywistości one już wcześniej wiedzą, że są w stanie się w nich zmieścić. Wystarczy, że wsuną głowę do środka i zmierzą otwór przy pomocy swoich naturalnych miarek. Jeżeli wibrysy wsuwają się bez problemu – z pewnością zmieści się tam także cały kot.

Wyrażanie nastroju

Obserwując kocie wąsy jesteśmy w stanie także ocenić nastrój naszego pupila. Jeżeli jest on zrelaksowany, zadowolony i pewny siebie jego wibrysy będą rozluźnione. Natomiast w każdej chwili, gdy kot czuje zdenerwowanie, jest przygotowany do walki, wyraża strach bądź rozdrażnienie jego wąsy będą nastroszone lub ściągnięte do tyłu i napięte. Warto obserwować wibrysy naszych pupili, gdy chcemy rozpoznać ich nastrój. Nie zapominajmy jednak o tym, że koty wyrażają to, co czują nie tylko przy pomocy wąsów, ale poprzez całe ciało.

Co się dzieje z kotem, gdy ma uszkodzone lub ucięte wąsy?

Każdy właściciel kotów wie, że nie należy im przycinać wibrysów. Wszyscy stosują się do tej zasady, chociaż rzadko kiedy dobrze znają konsekwencje, jakie może to spowodować.

Naukowcy przeprowadzili badania, które wykazały, że koty bez swoich wąsów nie są w stanie normalnie funkcjonować. Tracą swoje umiejętności oceny szerokości otworów, przez co często zdarza im się utknąć w nietypowych miejscach. Nie potrafią także dobrze ocenić odległości, dlatego zdarza im się nie doskoczyć do obranego celu i przypadkowo spaść. Koty tracą swój zmysł równowagi podczas stania i poruszania się – jest im o wiele trudniej np. biec prosto. Są zdezorientowane, często zdarza im się upaść bez powodu, nawet idąc powoli. Znika gracja ich ruchów, częściej wpadają także na stojące blisko nich przeszkody.

Uszkodzone wibrysy odrastają w trakcie 2-3 miesięcy, o ile nie został uszkodzony mieszek włosowy. Spróbujcie sobie jednak wyobrazić, jak bardzo koty muszą się przez ten czas męczyć. Jeżeli jest on udomowiony i porusza się tylko po mieszkaniu prawdopodobnie nie grozi mu poważna szkoda. Jednak koty będące na wolności bez swoich wąsików są zagrożone i może im się zdarzyć wiele krzywd. Dlatego zawsze pamiętajmy o tym, aby delikatnie obchodzić się z wibrysami i przestrzegajmy innych, zwłaszcza dzieci, aby nigdy nie próbowały ich obciąć lub uszkodzić.

 Wąsate ciekawostki

• Czy wiesz o tym, że nasze koty również siwieją z upływem lat? Jeżeli Twój pupil ma ciemne umaszczenie możesz z czasem dostrzec, że jego wibrysy stają się białe. Nie musisz się niczym martwić, jest to tylko oznaka jego sędziwego wieku.
• Koty rasy Sfinks mają o wiele mniej włosków czuciowych od innych ras. Zdarza się nawet, że niektóre osobniki wcale ich nie posiadają. Dlatego też oceniając otwory muszą polegać wyłącznie na swoim wzorku i pyszczku.
• Ucząc się języka angielskiego możemy spotkać się z idiomem “to be the cat’s whiskers”, który oznacza “być lepszym od innych”.
• Wibrysy są bardzo czułe, dlatego koty nie lubią korzystać z wąskich i głębokich misek. Jeżeli chcesz, aby Twój pupilek nie odczuwał dyskomfortu w trakcie posiłków wybierz dla niego odpowiednie naczynia, które będą płytkie i szerokie.
• Wibrysy potrafią przekazywać nie tylko wrażenia czuciowe, ale także ból