Zimowe dokarmianie ptaków kojarzy się z sielskim obrazkiem ośnieżonego karmnika a w nim, zajadającego ziarno rudzika czy pałaszującej słoninę sikorki. Karmniki w fikuśnych kształtach stały się niemal nieodzownym elementem ogrodów na wsiach i w miastach. Jednak czy wszyscy znają i rozumieją zasady pomocy żywieniowej dla zwierząt?
Najważniejsze zasady dokarmiania ptaków
Główną regułą przy dokarmianiu ptaków jest ciągłość podawania karmy w miesiącach zimowych – raz wybrane miejsce powinno być zasilane pokarmem przez cały sezon zimowy ponieważ ptaki bardzo mocno się do tego przyzwyczajają. W trakcie śnieżnych i mroźnych dni zapotrzebowanie na pokarm u ptaków wzrasta niemalże dwukrotnie. W trudnych warunkach zwierzęta nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb naturalnym pokarmem. Dostęp do pożywienia jest utrudniony przez pokrywę śnieżną i mróz. Urbanizacja i działalność człowieka także przyczyniła się do tego. Likwidowanie miedz wśród pół, na których najczęściej sadzone były drzewa i krzewy owocowe, zbieranie wszystkich owoców z drzew, mała ilość krzewów dzikiej róży i głogu, powoduje coraz mniejszą ilość naturalnego pokarmu dla ptaków.
Jeżeli kilkukrotnie wysypaliśmy karmę w ogrodzie, powinniśmy to robić przez całą zimę. Zwierzęta przyzwyczają się bardzo szybko do miejsca stołówki i jeżeli pewnego dnia zabraknie w niej pożywienia, może się to dla nich skończyć tragicznie. Głodny i zmarznięty ptak, będzie musiał stracić wiele energii na poszukiwanie innego pokarmu, lub będzie oczekiwał na pomoc która nie nadejdzie w tym dniu. Co może w konsekwencji doprowadzić do śmierci z głodu lub wychłodzenia nocą. Ptak musi jeść codziennie. Tyle ile zje w dzień, pozwala na wytworzenie energii do lotów i ogrzania ciała wieczorem i w trakcie nocy.
Dokarmianie pomaga przetrwać zimę osłabionym zwierzętom. Osoby, które wysypują karmę w ogrodzie mogą cieszyć się pożytecznością ptaków na wiosnę i latem. Zwierzęta już od wczesnych pozimowych miesięcy zachwycają śpiewem, a latem pomagają pozbyć się ogrodowych szkodników i ślimaków.
Kiedy dokarmiać ptaki?
Nasi skrzydlaci przyjaciele powinni być wspierani przez nas jedynie zimą. Jeżeli temperatury nie spadają poniżej 5 stopni Celsjusza nie powinniśmy wysypywać im pokarmu. Łatwo dostępna karma uzależni ptaki od człowieka. Dodatkowo może się szybko psuć, powodując pleśnienie czy zagniwanie, które jest śmiertelnie niebezpieczne dla ptaków. Dodatnie temperatury sprzyjają rozwojowi chorobowych drobnoustrojów, które potem rozprzestrzeniają stada ptaków, najczęściej gołębi.
Gdzie dokarmiać ptaki?
Pomaganie dzikim zwierzętom polecane jest raczej dla osób mieszkających na wsiach i w małych miasteczkach. Wysypywanie karmy w dużych miastach np. na osiedlach, prowadzi do powiększania problemu latających i brudzących wszystko stad gołębi i krukowatych (sroki, wrony, gawrony). Nie dokarmiajmy więc ptaków w dużych aglomeracjach miejskich. A jeśli już się na to zdecydujemy dbajmy, by korzystały ze stołówki ptaki najbardziej potrzebujące wsparcia (sikorki, rudziki, wróble, pliski i inne małe gatunki ptaków), np decydując się na mniejszy karmnik lub konstrukcję wiszącą. Najlepszy będzie karmnik ustawiony w zacisznym miejscu w ogrodzie, do którego nie mają dostępu inne zwierzęta, szczególnie koty. Dobrym pomysłem jest także rozwieszanie na drzewach płatów surowej, niesolonej słoniny lub specjalnie przygotowanego wiszącego pokarmu. Ze względów epidemiologicznych odradza się dokarmianie ptaków na balkonach czy parapetach okiennych
Karmniki dla ptaków
Własnoręczna budowa ptasiej „stołówki” może przynieść dużo satysfakcji i frajdy, szczególnie wtedy gdy łączy się z zabawą z dzieckiem. Uczy opieki nad słabszymi i dzikimi zwierzętami. Rozwija dziecięcą wrażliwość na otaczającą przyrodę. Karmnik powinien być tak wykonany, żeby osłaniał pokarm przed wilgocią i śniegiem (daszek). Powinien posiadać dość miejsca dla kilku ptaszków (bok karmnika min. 25 cm) i najlepiej ustawić go na dosyć wysokim paliku. Jeżeli mamy domowego kota, można od spodu obić go siatką, która będzie chronić ptaki przed atakiem drapieżnika.
Ciekawym rozwiązaniem jest ponowne wykorzystanie butelki PET po napojach. Wykonanie takiego karmnika jest bardzo proste i jest świetnym sposobem na to by dbałością o naturę wykazały się dzieci. Jak stworzyć tubę karmiącą pokazuje poniższy filmik.
Ważną kwestią jest sprzątanie karmników! W tym miejscu spotyka się wiele gatunków rożnych ptaków, nie współżyjących ze sobą w naturalnych warunkach. Nagromadzenie ptactwa może powodować rozwój oraz przenoszenie chorób zakaźnych groźnych dla skrzydlatych gości stołówki! Dla naszego bezpieczeństwa, czyszcząc karmnik z odchodów i resztek pożywienia uzbrajamy gumowe rękawiczki.
Czym dokarmiać ptaki?
W sklepach można kupić gotowe mieszanki ziaren dla dzikich ptaków. Sami możemy także przygotować karmę. Jeżeli chcemy aby przylatywały do nas sikory, gile, zięby, grubodzioby i wróble zainwestujmy w nasiona oleiste (siemię lniane, dynia, rzepak, kukurydza, konopie, orzechy oraz oczywiście słonecznik (NIE MOŻE to być solony słonecznik dla ludzi!). Sikory są także amatorami (w Polsce na zimę pozostają zazwyczaj tylko samce) słoniny, smalcu lub łoju. Na ten sam pokarm skusi się dzięcioł i kowalik. Dobrym pomysłem są wymieszane ziarna wraz z łojem lub smalcem w formie kul i tub. Dobrze sprawdzają się tutaj niewielkie i dość płaskie opakowania po przetworach mlecznych (jogurty, serki).
Za nasiona zbóż, podziękują trznadle. Na owoce, suszone rodzynki, suszone jagody, jabłka, jarzębinę, owoce czarnej porzeczki, ligustru, bzu czarnego, aronii z chęcią przylecą raniuszki, kosy i kwiczoły. Świetnym pokarmem są owoce dzikich i ogrodowych krzewów najlepiej suszone lub przemrożone takie jak: głóg, dzika róża, trzmielina, irga, kalina, dereń, berberysy, tarnina, ognik, rokitnik, morwa, jałowiec i cis.
Tworzenie pokarmu dla ptaków na zimę może stać się także kreatywnym sposobem na nudę. Dzięki temu będziemy spędzać czas z najmłodszymi w sposób interesujący i pożyteczny, a potem udekorujemy zimowy ogród pomagając ptakom 🙂
Jak dokarmiać ptaki?
Pierwsze, niewielkie dawki karmy możemy wysypać podczas pojawiających się nocnych przymrozków. Pod koniec jesieni (listopad) oraz na początku zimy, dokarmianie powinno odbywać się w niewielkim zakresie. Wraz ze spadającą temperaturą i opadami śniegu zwiększamy dawki pokarmu. Po paru razach łatwo zauważyć ile jedzenia potrzebują odwiedzające nas ptaki. Dokarmiane powinny być codziennie. Najlepiej karmić je małymi porcjami i częściej. Zakończenie pomocy powinno odbyć się wraz z nastaniem wiosny i końcem przymrozków. Dokarmiać ptaki trzeba aż do momentu zniknięcia pokrywy śnieżnej (marzec-kwiecień). zaprzestanie dokarmiania także powinno być stopniowe – wraz ze wzrostem temperatury podajemy coraz mniej karmy.
Czego NIE WOLNO dawać ptakom:
- Białego świeżego pieczywa- chleb szybko pleśnieje, jest dobrą pożywką dla drobnoustrojów chorobotwórczych. Częste spożywanie przez ptactwo pszennego pieczywa powoduje biegunki oraz chorobę zwaną anielskim skrzydłem, wada ta jest nieuleczalna u dorosłych ptaków i znacznie utrudnia latanie. W niektórych miastach zakazane jest kamienie ptactwa wodnego chlebem, bo przyczynia się on do wzrostu żyzności zbiorników wodnych i wykwitów glonów w sezonie wiosenno-letnim.
- Produktów solonych- jeżeli wystawiamy słoninę, łój i tłuszcz to tylko bez soli. Ptaki nie przyswajają soli tak jak ludzie, nie posiadają woreczka żółciowego. Dodatkowo sól oraz inne przyprawy powodują podwyższone pragnienie, a o wodę zimą trudno.
- Zepsutych oraz nadpsutych pokarmów i resztek ze stołu- ptaki są bardzo wrażliwe na toksyny zawarte w zepsutych pokarmach. Karmnik to nie śmietnik! Wywieszoną słoninę zmieniamy co 2 tygodnie, po tym czasie jest zjełczała i nie nadaje się dla ptaków.
- Produkty o dużej zawartości wody w mroźne dni- zamarzniętego pokarmu ptaki nie są w stanie spożyć
- Unikamy też pęczniejących produktów- np. kaszy
Obserwacja zwierząt przylatujących na posiłek może dostarczyć wielu informacji o trybie życia i różnorodności polskiego ptactwa. Oglądanie ptaków świetnie pokazuje zmienność osobniczą w obrębie jednego gatunku, dodatkowo uspokaja i odpręża, dostarcza wrażeń estetycznych i poprawia nastrój. Spełniamy również obowiązek każdego Polaka czyli przyczyniamy się do czynnej ochrony przyrody. Pamiętajmy jednak, żeby robić to w sposób przemyślany, aby pomóc a nie zaszkodzić naszym skrzydlatym przyjaciołom.
