Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) to organizacja zajmująca się psami rasowymi w większości krajów świata, w tym także w Polsce. Największym krajem, który do niej nie należy są Stany Zjednoczone, gdzie funkcjonuje mnóstwo związków hodowców i psich klubów, poza zasięgiem działania FCI znajduje się także Wielka Brytania. W związku z tym nie wszystkie rasy doczekały się uznania przez to naczelne stowarzyszenie kynologiczne za odrębną odmianę psa domowego o charakterystycznych i niezmiennych cechach. W myśl tych przepisów przedstawicie niektórych nietypowych, rzadkich i dziwnych ras mogę być traktowane w naszym kraju na równi z kundelkami, a to wielkie niedopatrzenie. Wśród ras psów nieuznawanych przez FCI znajdują się naprawdę bardzo ciekawe psy. Oto nasz subiektywny wybór ras psów nieuznanych przez FCI, w których postaramy się zwrócić uwagę na najciekawsze z nich.

Akbasz/Akbash

Turecka rasa psów pasterskich o cechach łączących zalety owczarków i chartów. Psy są duże, niezwykle silne, zwinne i odważne. Ich zadaniem była obrona stad przed drapieżnikami, co ciekawe akbasz potrafi poradzić sobie nawet z atakiem niedźwiedzia. Pies nie nadaje się do życia w mieście, musi mieć stale zajęcie i stworzony jest do pracy, świetnie radzi sobie z trudnymi warunkami atmosferycznymi i ma niewielkie wymagania. Psy mają w kłębie od 73 do 83 cm i ważą od 38 do 60 kilogramów, są więc nieco mniejsze od dogów, ich szata jest dość długa, ciepła i zazwyczaj ma kolor biały lub kremowy.

Alascan klee kai

W języku Eskimosów klee kai to „mały piesek” – stąd wywodzi się nazwa tej wyhodowanej na Alasce rasy podobnej do husky, która jednak swą wielkością przypomina raczej spaniela niż psy północy. Klee kai to przede wszystkim bardzo żywiołowe i aktywne pieski, nadają się do hodowli w mieszkaniu, a jednocześnie świetnie znoszą trudne, zimowe warunki atmosferyczne i są wdzięcznymi uczestnikami zimowych eskapad. Doskonale nadają się na towarzyszy osób aktywnych fizycznie, które lubią spędzać czas poza domem.

Buldog Amerykański

W związku z faktem, że USA posiada własną federację kynologiczną i nie należy do FCI wzorce ras na starym i nowym kontynencie znacznie się różnią. Idealnym tego przykładem jest właśnie buldog. W Stanach Zjednoczonych jest to przede wszystkim pies, którego zadaniem jest towarzyszyć i pomagać rolnikom na farmach, zatem mniejszą wagę przykłada się tam do wewnętrznego wyglądu psa i spotyka się tam dwa główne typy tej rasy – zwierzęta o mocne, umięśnionej sylwetce podobne do bullmastifów oraz lżejsze psy podobne do amstafów lub bullterierów. Buldog amerykański jest zdecydowanie większy od europejskich odmian tej rasy, czyli buldoga francuskiego i angielskiego. Jest to jedna z wielu ras, które posiadają swoje amerykańskie odpowiedniki nieuznawane w Europie.

Catahoula Leopard Dog

Rasa użytkowa powstała w XVI wieku z krzyżówek psów europejskich osadników z rdzennymi udomowionymi przez Indian osobnikami na terenie dzisiejszego stanu Luizjana. Charakterystyczne dla rasy jest niezwykłe ubarwienie marmurkowe oraz jasne, plamiste oczy. Catahoula ma bardzo elegancką sylwetkę, krótką sierść i majestatyczny wygląd, występuje w wielu odmianach barwnych. Jest to rasa bardzo wszechstronna, jednak poza USA właściwie nieznana, w Polsce nie ma prawdopodobnie ani jednego jej reprezentanta.

Amerykański dingo

Pierwotna rasa psów średniej wielkości występująca na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych, znana także jako pierwotne psy północnoamerykańskie. Wyglądem zewnetrznym przypominają dzikie australijskie psy dingo, stąd ich nazwa. Rasa powstała poprzez dobór naturalny osobników najlepiej przystosowanych do środowiska – wśród amerykańskich dingo istnieje sporo różnych odmian barwnych (rude, czarne, białe, łaciate, często z ciemniejszą maską na pysku), a psy tej rasy potrafią znacząco różnić się między sobą, zachowując jednak cechy wspólne, łączące je również z innymi pierwotnymi rasami.

Pies Elo

Pies rodzinny powstały z krzyżówek psów bobtail z innymi rasami, jednym z najważniejszych kryteriów rasy jest stosunek psów wobec dzieci, psy te przeznaczone są do życia w mieście i towarzyszenia człowiekowi. Rasa jest jeszcze nieustabilizowana i zdarzają się wciąż wśród szczeniąt odstępstwa od założonego wzorca. Istnieją cztery odmiany psów elo – krótkowłosa, szorstkowłosa oraz miniaturki obu tych typów.

Owczarek bułgarski/Karakachan Dog

Rasa w typie molosów pochodząca z górzystych obszarów Grecji, hodowana od wieków do ochrony stad oraz dobytku. Rasa ta jest jedną z najstarszych w Europie, pierwotnie służyła do ochrony i wypasania jednej z pierwszych udomowionych ras owiec. Są to samodzielne psy o silnym charakterze i potężnej posturze, niezależne z tendencją do dominacji. Wrażenie majestatu i siły wzmacnia dodatkowo długa i gęsta sierść (na ciele powinna przekraczać 12 cm długości), która powoduje, że zwierzę sprawia wrażenie jeszcze potężniejszego. Owczarki te są nieufne w stosunku do obcych, mają też bardzo niski, głęboki ton szczeknięć, więc nie tylko ich wygląd wzbudza respekt. Psa tej rasy o imieniu Buffy jako prezent podczas wizyty na Białorusi otrzymał prezydent Rosji Władimir Putin.

Moskiewski stróżujący

Rasa powstała głównie poprzez krzyżówkę bernardynów i owczarków kaukaskich – używana przede wszystkim jako pies stróżujący, ale także w służbach mundurowych do konwojowania i podczas patroli. Psy moskiewskie stróżujące łączą zalety obu ras, czyli wzbudzającą respekt posturę, spokój i opanowanie oraz silny instynkt terytorialny i nieufność w stosunku do obcych. Psy tej rasy są duże, silne, zwinne, odporne na niekorzystne warunki klimatyczne, a jednocześnie inteligentne i podatne na tresurę. Dzięki selektywnej hodowli udało się uniknąć problemów zdrowotnych oraz niestabilnego lub flegmatycznego charakteru. Rasa chociaż nieuznana przez FCI jest dość popularna. Pies ma zazwyczaj białą, gęstą szatę w płowe, brązowe lub rude łaty.

Boykin Spaniel

Kolejna ciekawa amerykańska rasa, czasem zwana także Litte Brown Dog (LBD), czyli „mały, brązowy pies. Dokładnie oddaje to charakter rej rasy! Pieski do niej zaliczane są rzeczywiście niewielkie, zazwyczaj mają kolor czekoladowy i dość długą sierść. Pokrój ciała charakterystyczny jest dla spanieli. Rasa była rozwijana przez myśliwych z Karoliny Południowej od początku XX wieku do polowań na kaczki i dzikie indyki. Jest to doskonały pies rodzinny i do towarzystwa.

Amerykański terrier bezwłosy

Pierwotnie uznawana za odmianę rat terriera (teriera szczurzego), obecnie wyodrębniona została jako osobna rasa ze względu na wyraźne różnice pomiędzy oboma psami. Rasa należy do psów nagich i w USA jest szczególnie polecana osobom z alergią jako żywy, energiczny i radosny pies rodzinny i do towarzystwa, sprawdzi się także jako pies stróżujący, ze względu na wyraźne sygnalizowanie obecności obcych poprzez szczekanie.

Plott Hound

Pies myśliwski wyhodowany w USA, jest to rasa psa związana ze stanem Karolina Północna. Jednocześnie jest to jedna z najsłabiej poznanych i najbardziej bardziej tajemniczych ras. Wiadomo, że pierwotnie miała służyć polowaniu na dziki, jej najbardziej charakterystyczną cechą jest zawarty we wzorcu rasy wymóg pręgowanego ubarwienia. Plott houndy to zwierzęta o atletycznej budowie, zwinne, szybkie i silne, inteligentne i zajadłe, szybko się uczą. Cechą charakterystyczną tej rasy są także nieproporcjonalnie duże łapy, wyraźnie większe niż w wypadku innych psów o podobnym rozmiarze.

Bluetick Coonhound

Niebieski odcień sierści tych amerykańskich psów myśliwskich to efekt delikatnie nakrapianego torsu, na którym mieszają się włosy czarne i białe dając złudzenie szaro-niebieskiej barwy o chłodnym odcieniu, oprócz tego ciało psa pokrywać mogą nieregularne łaty w kolorze czarnym, który powinien przeważać na głowie i uszach, lecz nie ma dominować na pozostałych częściach ciała, pojawiają się także podpalania, zwłaszcza na łapach i pysku. Psy tej rasy wymagają dużej aktywności nie tylko fizycznej, ale i psychicznej, świetnie sprawdzają się jako psy pracujące, zarówno podczas polowań, jak i innych aktywności. To silna, wytrzymała i wymagająca wyzwań rasa, nie powinna być pozostawiana bez nadzoru w towarzystwie kotów i innych niewielkich zwierząt (w tym gospodarskich), bo instynkt myśliwski jest u niej niezwykle mocno rozwinięty. Rasa powstałą na bazie przywiezionych do USA na początku kolonizacji francuskich psów gończych, które na miejscu krzyżowano z innymi rasami, psy te pierwotnie miały poloważ na szopy i inną drobną zwierzynę.

Fox terrier toy

Kolejna amerykańska rasa – tym razem stworzona specjalnie jako pies miejski, do mieszkań, jako zwierzę do towarzystwa oraz dla rodzin z dziećmi. Jest to nowa rasa, jej szczególnym wyróżnikiem są mniejsze rozmiary niż ma to miejsce w wypadku pierwotnej rasy. Jest to kolejna rasa wpisująca się w zauważalny na świecie trend hodowlany, który dąży do tworzenia coraz mniejszych zwierząt tak, by mogły one funkcjonować w miastach, na niewielkiej przestrzeni i by cały czas mogły one towarzyszyć swoim opiekunom w codziennych czynnościach. Fox terrier toy podobnie jak jego większy krewniak to pies niezwykle energiczny, aktywny i wymagający dużo ruchu i zabawy, jednak pogodne usposobienie wynagradza trud włożony w poskromienie tego małego szaleńca.

Koolie/Coolie

Pies pasterski pochodzący z Australii, powstały z krzyżówek psów pasterskich przywiezionych na ten kontynent w XIX wieku. Rasa jest zróżnicowana pod względem długości szaty (od bardzo krótkiej do średnio długiej) oraz dopuszczalnej kolorystyki (gładkie czarne i brązowe, biało-czarne i rudo-czarne, trójkolorowe, łaciate, a także marmurkowe we wszystkich możliwych kombinacjach) – daje to bardzo niejednorodną, zróżnicowaną populację, której ważnym wyróżnikiem jest przede wszystkim instynkt pasterski i wrodzone zdolności do pracy ze zwierzętami.

Tamaskan Dog

Pies pochodzący z Finlandii, służący jako zwierzę pociągowe do sań w czasie zimowych miesięcy. To nowa rasa powstająca od roku 2000 jako mieszanka najlepszych cech różnych ras psów północnych. Z wyglądu zwierzęta te bardzo przypominają wilki, a wrażenie to potęguje grube futro o wilczastym umaszczeniu występujące w trzech kolorach – czarnym, rudym i szarym – oraz kryza wokół głowy. Psy są bardzo duże, eleganckie i piękne, a jednocześnie doskonale sprawdzają się w zadaniach, do których zostały stworzone. Tamaskan dog jest odporny na ekstremalne warunki klimatyczne, może być wykorzystywany w wyścigach, a także jako pies ratowniczy w trudnych, zimowych warunkach, ze względu na swoje posłuszeństwo, inteligencję i chęć do pracy. Obecnie na świecie żyje około 400 przedstawicieli tej rasy, jednak liczba ta szybko wzrasta.

Lancashire Heeler

To małe psy myśliwskie pochodzące z Wielkiej Brytanii, które mają za sobą naprawdę długą historię, wspomniane zostały już w tekście z końca XV wieku. Od tego czasu służą do zaganiania bydła i owiec, w XX wieku podjęto próbę standaryzacji i stabilizacji cech rasy. Nazwa heeler pochodzi o techniki pasterskiej stosowanej przez tę rasą, która polega na delikatnym podszczypywaniu pasanych zwierząt w pęciny (po angielsku nazywanych heel).

Silken Windhound

Rzadka amerykańska rasa chartów wyglądem zewnętrznym bardzo przypominająca charty rosyjskie, jednak znacząco od nich mniejsza. Szata tych zwierząt jest długa, falowana i jedwabista. Psy tej rasy mają wyjątkowo głęboką klatkę piersiową, są też bardzo mocno podkasane – ich sylwetka jest pełna krzywizn, dynamiczna, smukła i muskularna. Psy tej rasy występują w bardzo wielu odmianach barwnych. Charty te szczególnie dobrze reagują na pozytywne metody treningowe, a ich delikatna psychika źle znosi trening oparty na siłowej korekcji błędów. Psy rasy Silken Windhound mogą dożyć nawet 20 lat i cieszą się zazwyczaj dobrym zdrowiem.

Phu Quoc ridgeback

Ostatnia rasa w zestawieniu jest wyjątkowo ciekawa, choćby dlatego, że pochodzi z Wietnamu, konkretnie z wyspy Phu Quoc, która została uwieczniona w jej nazwie. Jakby tego było mało psy te reprezentują niezwykle rzadką wśród psów cechę, występującą jeszcze tylko u dwóch ras – chodzi oczywiście o pręgę sierści na szczycie grzbietu, która rośnie w przeciwnym kierunku niż reszta, co nosi nazwę ridgeback i co również zostało odzwierciedlone w nazwie. W przeciwieństwie do ridgebacków rodezyjskich spotykanych w naszym kraju, których szata jest zazwyczaj ruda lub połowa, tutaj do wyboru jest znacznie więcej – jasne, czarne, nakrapiane, a nawet pręgowane. Rasa ta jest wyjątkowo skoczna, wytrzymała, dobrze pływa i szybko biega łącząc wiele cech idealnego myśliwego, świetnie przystosowanego do wyspiarskich warunków. Oprócz instynktów myśliwskich psy tej rasy nadają się także do stróżowania. To rasa wymagająca stałego, głębokiego kontaktu z opiekunem, lojalna, kochająca, niezwykle inteligentna, łatwa w tresurze, karna i posłuszna.